Rocznica śmierci Tomasza „Toivi” Blatta, uczestnika buntu w Sobiborze

31 października 2015 zmarł Tomasz „Toivi” Blatt, uczestnik buntu więźniów w Sobiborze.

Urodził się 15 kwietnia 1927r.  w Izbicy – typowym polskim sztetlu, nazywanym „żydowską stolicą” ze względu na przewagę ludności żydowskiej (ok. 90% mieszkańców w 1939).

W 1943 r. został wraz z rodziną deportowany do obozu zagłady w Sobiborze. Jego rodzice i o 6 lat młodszy brat zginęli w komorze gazowej. On sam przetrwał zatrudniony w warsztacie obozowym i był uczestnikiem powstania więźniów, które wybuchło 14 października 1943. Z Sobiboru uciekło wtedy ok. 300 powstańców, z czego tylko co dziesiąty przeżył do końca wojny.

Po wojnie Blatt studiował dziennikarstwo. W 1959 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i zajął się dokumentacją Zagłady Żydów. Jego wspomnienia ukazały się m.in. na łamach polskich tygodników: „Świat” i „Kulisy”. W 1979 r. zarejestrował rozmowę z jednym z przywódców powstania w Sobiborze, Aleksandrem „Saszą” Peczerskim. W 1983 r. przeprowadził trzygodzinny wywiad z byłym oficerem SS z Sobiboru, Karlem Frenzlem. Zapis tej rozmowy, zatytułowany Morderca i jego świadek, zamieścił 28 marca 1984 niemiecki tygodnik „Stern”. Ten sam wywiad opublikował także polski „Przegląd Tygodniowy” (1 maja 1983) oraz izraelski „Haaretz” (27 kwietnia 1984).

Dziennik Blatta zawierający opis przebiegu powstania w Sobiborze został wykorzystany w telewizyjnym filmie stacji CBS pt. Ucieczka z Sobiboru. Film otrzymał m.in. dwa Złote Globy i kilka nominacji do Nagrody Emmy.

Tomasz Blatt jest bohaterem reportażu Hanny Krall "Autoportret z kulą w szczęce".

Mieszkał w Santa Barbara w Kalifornii. W 70. rocznicę powstania w obozie w Sobiborze został przez Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. (Wikipedia)

Tomasz Blatt wielokrotnie odwiedzał Muzeum Stutthof. 5 listopada 2004 r. jego wizyta miała szczególny wymiar. Spotkał się z młodzieżą i przedstawił swoja historię, ilustrując ją fragmentami filmu „Ucieczka z Sobiboru”, w czasie produkcji, którego był konsultantem historycznym, jako uczestnik tego wydarzenia.

Fotografie wykonano podczas pobytu Tomasza Blatta w Muzeum Stutthof w dniu 5-11-2004 r.