1 września 1939 – pierwsze godziny wojny na Pomorzu

 1 września 1939 r. o godz. 4:45 pancernik „Schleswig – Holstein” rozpoczyna ostrzał artyleryjski w kierunku Westerplatte, na polską składnicę wojskowo-tranzytową. Jest to początek II wojny światowej. Od strony lądu na Westerplatte uderzają oddziały piechoty SS-Heimwehr, SS-Wachsturmbann Eimann oraz gdańska policja. Dzielna, dwustuosobowa załoga, pod dowództwem mjr. Henryka Sucharskiego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego, broni się siedem dni.

W Gdańsku formacje niemieckie atakują budynek Poczty Polskiej, w którym broni się pięćdziesięciu pocztowców. Po czternastu godzinach, w wyniku ostrzału z broni ciężkiej, zostają zmuszeni do poddania się. Podczas walki ginie dziesięciu z nich, dwóch umiera wskutek odniesionych ran, a trzydziestu ośmiu zostaje rozstrzelanych 5 października 1939 r. przez pluton egzekucyjny brygady Eberhardta. Szczątki zamordowanych zostaną znalezione w 1991 r., a rehabilitacja zamordowanych dopiero w 1998 r. Jest to typowy przykład morderstwa sądowego.   

W Szymankowie bojówka SA morduje czternastu polskich kolejarzy, pięciu celników oraz dwie kobiety. Są to pierwsze ofiary zaplanowanej przez Niemców dużo wcześniej eksterminacji ludności polskiej.

W tym czasie na terenie Gdańska funkcjonują przygotowane przez Niemców punkty zborne, do których, w ramach tzw. „akcji oczyszczania” (Säuberungsaktion) doprowadza się aresztowanych Polaków. Prowadzeni są ulicami Gdańska, ku uciesze znacznej części niemieckich mieszkańców miasta, którzy zebrani na chodnikach znieważają ich, a pozdrawiają esesmanów. Jednym z takich punktów zbornych jest Victoria Schule. Tam grupuje się głównie przedstawicieli Polonii Gdańskiej, inteligencji polskiej oraz duchownych. 1 września w południe, około 150 spośród uwięzionych w Victoria Schule zostaje przewiezionych do miejskiego więzienia, skąd 2 września rano przewozi się ich autobusami do obozu koncentracyjnego Stutthof.

2 września 1939 r. rozpoczyna funkcjonowanie obóz koncentracyjny Stutthof, przez który przeszło około 110.000 więźniów. Około 65.000 z nich zostało zamordowanych.

W dniu rocznicy wybuchu II wojny światowej, pochylmy głowy nad jej wszystkimi ofiarami.

Pancernik Schleschwig Holstein ostrzeliwuje Westerplatte.

Westerplatte płonie.

1 września 1939 Gdańsk - aresztowanie pracowników Banku Polsko-Brytyjskiego.

Aresztowania w Gdyni.

Aresztowanie polskich kolejarzy.

Bojówka SA z Szymankowa, która zamordowała polskich kolejarzy i celników (fragment ekspozycji w Muzeum Stutthof).

1 września 1939 okolice dworca kolejowego w Gdańsku.

1 września 1939 - Albert Forster ogłasza przez radio włączenie Gdańska do Rzeszy.

Fragment ekspozycji w Muzeum Stutthof.

Zniszczony most w Tczewie.

Pierwsi więźniowie Stutthofu.

Fragment ekspozycji w Muzeum Stutthof.

Fragment ekspozycji w Muzeum Stutthof.

Zniszczony budynek koszar na Westerplatte - stan 2003r.

Szymankowo - miejsce upamiętnienia zamordowanych kolejarzy i celników.

Budynek Victoria Schule - 2003r.

Tablica pamiątkowa na budynku Victoria Schule.

Most w Tczewie - 2004r.