23 sierpnia 1939 roku podpisano jeden z najbardziej zdradzieckich i haniebnych, skierowanych przeciwko Polsce, dokumentów w historii XX-wieku: tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow. W 2013 roku mija 74. rocznica tego wydarzenia.
U progu wojny
Po dokonaniu, w dniu 15 marca 1939r., aneksji Czechosłowacji Hitler skierował swój wzrok ku Polsce. 21 marca 1939r. minister spraw zagranicznych III Rzeszy, Joachim von Ribbentrop, po raz kolejny w aroganckim i kategorycznym tonie, zwrócił się do ambasadora Lipskiego o odpowiedź w sprawie włączenia Gdańska do Rzeszy i budowy eksterytorialnej autostrady przez Pomorze. Odpowiedź Polski była konsekwentnie odmowna.
Stanowisko Polski było m.in. wynikiem poparcia jakiego udzieliła jej Wielka Brytania, która dała do zrozumienia, że Polska może liczyć na jej pomoc w obliczu bezpośredniego zagrożenia niemieckiego. 6 kwietnia 1939r. polski minister spraw zagranicznych, Józef Beck, udał się do Londynu, przywożąc stamtąd gwarancje dla Polski na wypadek agresji. W tydzień później do tych gwarancji przyłączyła się Francja.
W przemówieniu wygłoszonym w Reichstagu 28 kwietnia 1939r. Hitler uznał to za pogwałcenie polsko-niemieckiego paktu o nieagresji i za jego anulowanie.
Odpowiadając na wystąpienie Hitlera, 5 maja 1939r. Józef Beck kategorycznie odmówił żądaniom Hitlera stwierdzając: „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor".
W tym momencie los Polski był przesądzony. Hitler obawiał się jedynie reakcji mocarstw zachodnich i ZSRR. Dlatego, wiedząc o toczących się w Moskwie rozmowach z Zachodem, poinformował Stalina, że gotów jest zawrzeć z ZSRR pakt o nieagresji i wspólnie zagwarantować bezpieczeństwo państwom bałtyckim.
Sierpniowe kalendarium
10 sierpnia: charge d'affairs radziecki w Berlinie Georgij Astachow otrzymał od rządu niemieckiego wyraźną sugestię podziału Polski między dwa sąsiadujące z Rzeczpospolitą mocarstwa.
14 sierpnia: Ribbentrop wysłał do ambasadora Rzeszy w Moskwie von der Schulenburga specjalną instrukcję polecającą wyjaśnienie Mołotowowi, iż Hitler gotów jest zgodzić się na wszystkie postulaty ZSRR, dotyczące obszarów między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Mołotow wyraził nazajutrz zadowolenie z tej deklaracji.
20 sierpnia: Hitler zaapelował osobiście do Stalina, aby zgodził się na natychmiastowe podjęcie rokowań. Sytuacja była dramatyczna. Zbliżał się moment rozpoczęcia przez III Rzeszę ataku na Polskę. Stalin zrozumiał, że dalsza zwłoka w rokowaniach z Hitlerem może być niekorzystna dla Sowietów. 21 sierpnia o godz. 17.00 Mołotow zakomunikował Schulenburgowi, że minister Ribbentrop oczekiwany jest w Moskwie 23 sierpnia.
22 sierpnia: Hitler w przemówieniu do wyższych dowódców niemieckich powiedział m.in.:"Rosja nie ma żadnego interesu w ratowaniu Polski (...) Pojutrze Ribbentrop zawrze porozumienie. Polska znalazła się teraz w sytuacji, w jakiej chciałem ją widzieć".
23 sierpnia (w południe): Ribbentrop wylądował w Moskwie. Na lotnisku powitała go kompania honorowa, sztandary ze swastyką zbratane ze sztandarami z sierpem i młotem. Wieczorem Ribbentrop odbył na Kremlu poufną rozmowę ze Stalinem i Mołotowem. Potem miał miejsce krótki, lecz bardzo uroczysty bankiet. Następnie przystąpiono do pospiesznie prowadzonych rokowań.
Zdradziecki pakt
W nocy z 23 na 24 sierpnia 1939r. podpisany został przez Niemcy i ZSRR pakt o nieagresji, zwany od tej pory, od nazwisk podpisujących go ministrów, paktem Ribbentrop-Mołotow. Do paktu dołączono tajny protokół, który określał m.in. podział łupów między III Rzeszą a ZSRR, po zwycięskim zakończeniu działań wojennych w Polsce: „W razie zmian terytorialnych i politycznych na obszarach należących do państwa polskiego, strefy interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone mniej więcej wzdłuż linii rzek Narwi, Wisty i Sanu. Zagadnienie, czy interesy obu stron czynią pożądanymi utrzymanie odrębnego państwa, może być ostatecznie rozstrzygnięte dopiero w toku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba państwa rozwiążą tę sprawę w duchu przyjaznego porozumienia”.
Wojna jeszcze nie wybuchła, a już obaj sąsiedzi Polski podzielili państwo polskie między siebie. Na finał nie należało długo czekać: 1 września – Niemcy, a 17 września – ZSRR, dokonały zbrojnej agresji na Polskę.
Przyjaźń przypieczętowana krwią
28 września 1939r. Niemcy i ZSRR zawarli kolejny pakt: tzw. „układ o granicy przyjaźni" (nazywany czwartym rozbiorem Polski), w którym dokonano zmiany rozgraniczenia stref wpływów: do strefy radzieckiej włączono Litwę, natomiast do niemieckiej tereny między Wisłą a Bugiem. Ustalono także przesiedlenie Niemców ze strefy radzieckiej oraz Białorusinów i Ukraińców ze strefy niemieckiej oraz zobowiązano się wzajemnie do współpracy w zwalczaniu polskich dążeń niepodległościowych. Pakt miał obowiązywać do 1949, lecz został zerwany przez III Rzeszę 22 czerwca 1941r. napaścią na ZSRR.
21 grudnia 1939r. obchodzący 60. urodziny Stalin otrzymał serdeczne życzenia od Hitlera i Ribbentropa.
W podziękowaniu Stalin odpowiedział Ribbentropowi depeszą:
„Dziękuję Panu, Panie Ministrze, za życzenia. Przypieczętowana krwią przyjaźń narodów Niemiec i Związku Radzieckiego ma podstawy do tego, by być długotrwałą i mocną”.
ws
Mapa ostatecznego podziału Polski pomiędzy III Rzeszę, a ZSRR, z 28-09-1939 z wytyczona granicą. Na mapie podpisy Stalina i Ribbentropa
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz